Fizyka akceleratorów

Akceleratory – urządzenia przyśpieszające cząstki naładowane – są źródłem strumieni cząstek o energiach sięgających obecnie do ok. 200 GeV dla elektronów i do ok. 1 TeV dla protonów. Umożliwiają też generowanie wiązek wtórnych (fotonów, neutronów). Powstały jako narzędzia do badań podstawowych fizyki jądrowej, ale okazały się też przydatne w innych dziedzinach fizyki (cząstek elementarnych, ciała stałego itd.), jak również w chemii, biologii, ekologii itd. Akceleratory znalazły też szerokie zastosowania w wielu dziedzinach techniki, technologii materiałowej, terapii medycznej (onkologia, neurologia, kardiologia), przy sterylizacji materiałów medycznych, produkcji izotopów, w ochronie środowiska, ochronie produktów rolniczych i inne. Prowadzone są badania nad akceleratorami przeznaczonymi dla energetyki jądrowej przyszłości (źródła intensywnych strumieni neutronów do wzbudzenia podkrytycznych reaktorów).

W Instytucie od wielu lat są opracowywane akceleratory liniowe i cykliczne, zarówno do prac badawczych, jak i do zastosowań praktycznych (głównie medyczne, do terapii nowotworów). W ośrodku Świerk zbudowano kompaktny cyklotron C-30w, specjaliści Instytutu brali też udział w budowie cyklotronu ciężkich jonów U-200P w Warszawie. Zakład Aparatury Jądrowej IPJ jest jednym z nielicznych w świecie producentów liniowych akceleratorów elektronów oraz aparatury towarzyszącej dla linii terapeutycznych.

W zakresie fizyki akceleratorowej Instytut współpracuje m.in.. z DESY, INFN, CERN.