Autoradiografia malowideł

Wiązka neutronów z kanału poziomego może być również wykorzystana do badania malowideł techniką autoradiografii neutronowej. Technikę taką zastosowano w reaktorze MARIA do badania obrazów mistrzów malarstwa weneckiego XIV – XVIII wieku ze zbiorów Muzeum Narodowego w Warszawie, prezentowanych w ramach wystawy „Serenissima – światło Wenecji” w 2000 roku.

Technika autoradiografii polega na napromienieniu malowideł neutronami termicznymi i wywołaniu reakcji wychwytu radiacyjnego w niektórych izotopach, wchodzących w skład warstw malarskich, np. 31P (n, γ) 32P. Po zakończeniu procesu napromieniania neutronami następuje rozpad (na ogół rozpad beta) powstałych izotopów promieniotwórczych, np. 32P→32S. Jeśli w tym czasie obraz pokryty jest kliszą rentgenowską β-, emitowane cząstki powodują zaczernienie kliszy. Wzór powstały na kliszy odzwierciedla rozkład izotopu – emitera cząstek beta w warstwie malarskiej. Dotyczy to nie tylko powierzchni obrazu lecz również głębszych struktur warstwy malarskiej. Obraz zaczernienia kliszy jest charakterystyczny dla użytego pigmentu i pozwala na analizę głębszych warstw malarskich. Na rys. NCBJ-4.6 pokazano schematycznie technikę autoradiografii malowideł.

Autoradiografia malowideł – zasada działania

Rysunek 1. Autoradiografia malowideł – zasada działania

Spektakularnym przykładem zastosowania tej techniki jest autoradiografia obrazu „Portret weneckiego admirała” pędzla Jacopo Tintoretto. Na rysunku 2. pokazano oryginał oraz jeden z autoradiogramów, wskazujący na istnienie innego portretu pod właściwym obrazem.

„Portret weneckiego admirała” i jego autoradiogram

Rysunek 2. „Portret weneckiego admirała” i jego autoradiogram