STANOWISKO BNCT W NARODOWYM CENTRUM BADAŃ JĄDROWYCH

Projekt stanowiska do napromieniania metodą BNCT przy reaktorze badawczym MARIA jest w fazie konstrukcyjnej.

Poniżej prezentujemy zespół pracowników NCBJ zaangażowanych w jego realizację oraz oficjalną informację prasową naszego Instytutu

NASZ ZESPÓŁ

Pracownia Dozymetrii Promieniowania Mieszanego

 Michał Gryziński | Maciej Maciak | Edyta Jakubowska | Monika Wielgosz

Katarzyna Tymińska | Marzena Korab | Łukasz Murawski

Łukasz Bartosik | Szymon Domański | Aneta Leszko

Agnieszka Burakowska | Gaweł Madejowski

Renesans Terapii BNCT

 Informacja Prasowa Narodowego Centrum Badań Jąrowych

Reaktor MARIA w Świerku wkrótce zyska nowe stanowiska badawcze. Naukowcy Narodowego Centrum Badań Jądrowych (NCBJ) chcą uruchomić specjalistyczne laboratorium do badań nad wiązkami neutronów epitermicznych. Dzięki temu Polska będzie mogła włączyć się w światowe badania nad terapią borowo-neutronową (BNCT), innowacyjną metodą leczenia nowotworów np. mózgu.

Od dziś do 5 września na Wydziale Mechatroniki Politechniki Warszawskiej odbywa się międzynarodowy kongres z okazji 50-lecia Polskiego Towarzystwa Fizyki Medycznej (PTFM). W trakcie sesji naukowych poruszone zostaną zagadnienia związane z: ochroną radiologiczną, radioterapią, obrazowaniem medycznym, dozymetrią, nanotechnologią, medycyną nuklearną, edukacją, a także nowymi technologiami. Wśród prelegentów swoje wystąpienia będą mieli światowej sławy eksperci, m.in. Hans-Georg Menzel – przewodniczący ICRU (Międzynarodowa Komisja Radiologiczna ds. Jednostek i Pomiarów), Iiro Auterinen – przedstawiciel VTT Technical Research Centre of Finland oraz Akira Matsumura – ekspert w dziedzinie terapii borowo-neutronowej, dyrektor Szpitala Uniwersyteckiego i Członek Rady Dyrektorów University of Tsukuba (Japonia). Dziś odbywa się satelitarne do kongresu spotkanie sekcji ochrony radiologicznej PTFM z udziałem wspomnianych gości. W kolejnych dniach, zaraz po kongresie, w Krakowie odbędą się warsztaty poświęcone terapii BNCT pod honorowym patronatem Wojewody Małopolskiego.

„Włączamy się w światowe trendy związane z renesansem terapii BNCT, przywracając w Świerku badania związane z tą metoda leczenia nowotworów” – podkreśla prof. Grzegorz Wrochna, dyrektor NCBJ – polski reaktor MARIA, ze względu na swoje unikatowe właściwości takie jak np. wysoki strumień neutronów, doskonale nadaje się do prowadzenia tak innowacyjnych projektów. Dzięki temu stajemy się wiodącym ośrodkiem naukowym Europy”.

Terapia borowo-neutronowa (BNCT, Boron Neutron Capture Therapy) to metoda skutecznego leczenia niektórych typów nowotworów, w szczególności nowotworów mózgu. Polega na wprowadzeniu do ciała pacjenta stosunkowo bezpiecznego dla zdrowia związku boru. W ramach terapii BNCT radiofarmaceutyk zawierający związki boru przez około 2 godziny osadza się selektywnie w tkance nowotworowej. Następnie chory przez kilkadziesiąt minut napromieniany jest wiązką neutronów epitermicznych, w wyniku czego w tkance nowotworowej atomy boru rozpadają się i powstają cząstki alfa oraz jony litu. Niszczą one komórki nowotworowe, z którymi się połączyły, nie naruszając zdrowych komórek. Dzięki terapii BNCT można leczyć np. glejaki wielopostaciowe, nawracające nowotwory szyi i karku, nowotwory okrężnicy czy czerniaki złośliwe.

Do niedawna niezbędne do przeprowadzenia terapii BNCT były badawcze reaktory jądrowe. Na całym świecie, m.in. w Japonii, Argentynie, Włoszech, Chinach czy Rosji trwają obecnie prace nad wybudowaniem generatora, który mógłby dostarczać niezbędnej wiązki neutronów i mógłby być zainstalowany bezpośrednio w szpitalu onkologicznym. Przewiduje się, że już w przyszłym roku pojawi się pierwsze takie urządzenia.

„Zanim lekarze przystąpią do stosowania terapii BNCT w szpitalach, muszą przejść odpowiednie szkolenia na stanowiskach treningowych i badawczych, które obecnie znajdują się przy nielicznych reaktorach jądrowych. Dzięki temu pod okiem doświadczonych ekspertów fizyki nuklearnej zdobędą niezbędne umiejętności do stosowania tej metody leczenia. To właśnie szansa dla nas” – tłumaczy dr inż. Michał Gryziński, kierownik pracowni dozymetrii promieniowania mieszanego w NCBJ – „W Świerku pracujemy nad tym od zeszłego roku. Naszym atutem jest korzystna techniczna możliwość wyprowadzenia z reaktora wtórnej wiązki neutronów epitermicznych opartej na konwerterze uranowym. Posiadamy w Polsce wysoko cenionych specjalistów w badaniach nośników boru stosowanych w terapii borowo-neutronowej, a na miejscu w Świerku infrastrukturę, know-how i ludzi reprezentujących różne dziedziny, zaangażowanych w ideę badań nad tą terapią. Musimy to wykorzystać!”

W Narodowym Centrum Badań Jądrowych w Świerku realizowany jest projekt „Neutrony H2”. W konsekwencji w reaktorze MARIA powstaną dwa nowe stanowiska badawcze. Obecnie trwają prace związane z ich przygotowaniem, remontem pomieszczeń jak również instalacją specjalnego konwertera. Naukowcy ze Świerku szacują, że w przyszłym roku będzie można wyprowadzić wiązkę neutronów epitermicznych. Dzięki temu w Polsce będzie możliwe nie tylko szkolenie specjalistów terapii BNCT, ale również prowadzenie badań nad wiązkami neutronów epitermicznych, związkami boru, szukanie optymalnych form planowania terapii, testowanie materiałów osłonnych i przyrządów dozymetrycznych, jak również prace badawcze na hodowlach komórkowych, czy opracowanie metod zwalczanie przetrwalników opryszczki oraz pasożytów np. nicieni.

***

Narodowe Centrum Badań Jądrowych (NCBJ) to jeden z największych instytutów badawczych w Polsce, zatrudniający ponad tysiąc pracowników. Zajmuje się m.in. wspieraniem budowy polskiej energetyki jądrowej, badaniami podstawowymi z dziedziny fizyki subatomowej (fizyka cząstek elementarnych i jądrowa, fizyka plazmy gorącej itp.) oraz stosowaniem metod fizyki jądrowej i produkcją urządzeń dla rozmaitych gałęzi nauki i gospodarki, w tym medycyny. NCBJ posiada jedyny w Polsce reaktor badawczy Maria wykorzystywany do wytwarzania izotopów promieniotwórczych, radiacyjnej modyfikacji materiałów oraz badań na wiązkach neutronów. Ośrodek uczestniczy w międzynarodowych przedsięwzięciach badawczych oraz w pracach nad nowymi technologiami jądrowymi. Urządzenia opracowane w NCBJ będą wdrażane w Parku Naukowo-Technologicznym w Świerku. ​