Mini-EUSO nad Polską

Teleskop Mini-EUSO to urządzenie, które od sierpnia 2019 roku unosi się na pokładzie Międzynarodowej Stacji Kosmicznej (MSK) umożliwiając utworzenie ultrafioletowej mapy nocnej atmosfery ziemskiej oraz obserwacje jej zmienności w czasie. Przedsięwzięcie, w którym biorą udział polscy naukowcy z Narodowego Centrum Badań Jądrowych to etap międzynarodowego projektu JEM-EUSO polegającego na badaniu wielkich pęków atmosferycznych promieniowania kosmicznego najwyższych energii z przestrzeni kosmicznej.

Projekt JEM-EUSO jest wieloetapowy. Dane zbierane przez detektor Mini-EUSO są cenną informacją przed kolejnymi, ważnymi etapami badań, kiedy docelowe detektory zostaną umieszczone przy jednym z modułów MSK. Dotychczas udało się zrealizować trzy etapy projektu: naziemny detektor fluorescencji EUSO-TA zainstalowany w 2013 roku w Black Rock Mesa w Utah, USA; później EUSO-Ballon, stratosferyczny balon wyposażony w moduł detekcyjny, odbył lot trwający 5 godzin, a w 2017 EUSO-SPB (Super Pressure Balloon) wykonywał pomiary przez 12 dni. Teleskop Mini-EUSO pozwoli na precyzyjne określenie nocnego tła UV i warunków pomiaru, a także doprecyzowanie ustawień aparatury w docelowym eksperymencie.

Określenie tła polega także na wykonaniu mapy obszarów zbyt jasnych do pomiarów promieniowania kosmicznego, głównie miast. Teleskop obrazuje cały obszar kuli ziemskiej widoczny z MSK, a niedawno wykonał pomiary terenu Polski. Na animacji widoczne są jasne obszary, które przedstawiają nocne ultrafioletowe świecenie największych polskich miast oraz kontury województw.

Niedawno ukazała się pierwsza publikacja wyników Mini-EUSO: S. Bacholle et al., „Mini-EUSO Mission to Study Earth UV Emissions on board the ISS”, The Astrophysical Journal Supplement Series, 253:36, 2021 April. Publikacja dostępna jest tutaj.

Prawa autorskie: JEM-EUSO Collaboration.